Alert legislacyjny: Rząd modyfikuje instrumenty łagodzące wzrost cen energii. Ma być racjonalniej niż w tej chwili, ale na pewno nie będzie prościej
Rząd opublikował założenia projektu ustawy o bonie energetycznym oraz o zmianie niektórych innych ustaw. System łagodzenia wzrostu cen energii ma być ukierunkowany na wsparcie najbiedniejszych, ale dotychczasowe formy wsparcia zostaną częściowo zachowane.
Obszar – ceny energii, ceny gazu, ceny ciepła
Projekt ustawy o bonie energetycznym oraz o zmianie niektórych innych ustaw ma na celu zmianę dotychczasowych przepisów w zakresie narzędzi mających na celu ochronę odbiorców przed wzrostem cen energii, ciepła i paliw gazowych. Działania osłonowe proponowane przez rząd są skierowane przede wszystkim do:
• odbiorców najuboższych,
• odbiorców wrażliwych energii elektrycznej,
• odbiorców korzystających ze źródeł ogrzewania zasilanych energią elektryczną
Ścieżka legislacyjna
Na chwilę obecną opublikowano jedynie założenia projektu ustawy w wykazie prac legislacyjnych i programowych RM. Projekt ustawy ma zostać przyjęty przez rząd do końca II kwartału 2024 r.
https://pixabay.com/photos/electricity-meter-electricity-pay-96863/
Bon energetyczny, ceny maksymalne i taryfy do zmiany
Założenia projektu ustawy przewidują modyfikację instrumentów osłonowych dla energii elektrycznej i paliw gazowych na drugą połowę 2024 r., a dla ciepła - na drugą połowę 2024 r. i pierwszą połowę 2025 r.
Projekt ustawy ma wprowadzić bon energetyczny czyli świadczenie pieniężne dla gospodarstw domowych, których dochody nie przekraczają 2500 zł na osobę w gospodarstwie jednoosobowym albo 1700 zł na osobę w gospodarstwie wieloosobowym. Beneficjentami bonu energetycznego mają być również odbiorcy wrażliwi energii elektrycznej oraz te domostwa, które dziś z uwagi na nadmetraż przypadający na osobę w zamieszkiwanym lokalu, zostały wykluczone z przyznania dodatku mieszkaniowego w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o dodatkach mieszkaniowych. Wg rządu takimi osobami są w szczególności odbiorcy wrażliwi energii elektrycznej samotnie zamieszkujący domy jednorodzinne w małych miejscowościach i na wsiach, w trudnej sytuacji materialnej. Poza tym bonem energetycznym zostaną objęci emeryci ze świadczeniem poniżej minimalnej emerytury czy emeryci i renciści ze świadczeniem równym najniższej emeryturze.
Projekt ustawy przewiduje także, że obywatele, którzy korzystają ze źródeł ogrzewania, zasilanych energią elektryczną, jak np. pompy ciepła, czy piece akumulacyjne zostaną objęci podwyższonym wsparciem.
Zgodnie z wcześniejszymi pogłoskami medialnymi projektowane przepisy nakładają na przedsiębiorstwa energetyczne obowiązek przedłożenia do zatwierdzenia Prezesowi URE zmiany taryfy z okresem jej obowiązywania nie krótszym niż do dnia 31 grudnia 2025 r. Zakładanym efektem wg rządu będzie obniżenie poziomu cen energii elektrycznej obowiązujących w taryfach dla gospodarstw domowych. Poza tym projekt zawiera również przepisy przedłużające obowiązywanie ceny maksymalnej energii elektrycznej do końca 2024 r. Ma ona wynosić 500 zł/MWh. Za stosowanie ceny maksymalnej, przedsiębiorstwa energetyczne otrzymają rekompensaty.
Alert legislacyjny: Energetyka nie wydzieli węgla do NABE – negatywny sygnał dla inwestorów
W zakresie paliw gazowych założenia projektu zakładają m.in.: zmianę ceny maksymalnej paliw gazowych do poziomu taryfy dla paliw gazowych zatwierdzonej dla przedsiębiorstwa energetycznego, modyfikację systemu rekompensat dla sprzedawców paliw gazowych stosujących cenę maksymalną dla odbiorców końcowych objętych taryfą, rekalkulację taryfy przedsiębiorstwa energetycznego.
Co do energii cieplnej projektowana zmiana przepisów zakłada przedłużenie działania mechanizmu maksymalnej ceny dostawy ciepła do 30 czerwca 2025 r., co oznacza powielenie rozwiązania już zastosowanego w ustawie z dnia 7 grudnia 2023 r. o zmianie ustaw w celu wsparcia odbiorców energii elektrycznej, paliw gazowych i ciepła.
Warto także wspomnieć, że poza regulacjami odnoszącymi się stricte do cen energii i paliw gazowych założenia projektu ustawy przewidują również przedłużenie możliwości zlecenia utrzymywania zapasów obowiązkowych gazu ziemnego Rządowej Agencji Rezerw Strategicznych oraz wskazują, że dla właściwego funkcjonowania systemu elektroenergetycznego konieczna jest harmonizacja wejścia w życie przepisów dotyczących CSIRE i prosumenta wirtualnego.
Co z tego wynika?
Proponowane założenia ustawy mającej na celu wsparcie odbiorców energii i paliw gazowych są bez wątpienia bardziej racjonalne niż przepisy autorstwa poprzedniego rządu. Daleko im jednak do ideału, gdyż sadząc po ich kształcie, nie zanosi się aby planowany system wsparcia był wyraźnie bardziej przejrzysty.
Na plus należy odnotować, że wsparcie w ramach bonu energetycznego będzie przeznaczone przede wszystkim dla odbiorców biednych i mieszkających w mniejszych miastach. Pozytywnie należy również ocenić utrzymanie ceny maksymalnej energii elektrycznej czy paliw gazowych, gdyż nagłe uwolnienie cen uderzyłoby w dotkliwy sposób zarówno w przedsiębiorców jak i w gospodarstwa domowe.
Kontrowersje może natomiast budzić objęcie bonem użytkowników pomp ciepła, gdyż nie jest to raczej ruch podyktowany chęcią pomocy potrzebującym, ale koniecznością zadbania o rozwój oze, czego wymagają wytyczne europejskie. Z pewną dozą sceptycyzmu należy także patrzeć na potencjalne zmiany taryf energii z okresem ich obowiązywania co najmniej do dnia 31 grudnia 2025 r. oraz na rekompensaty dla przedsiębiorstw energetycznych.
Z jednej strony należy wnioskować, że przedsiębiorstwa energetyczne dorzucą się do utrzymania ceny maksymalnej poprzez obniżenie taryf, co negatywnie wpłynie na ich kondycję finansową, a z drugiej strony państwo im to wynagrodzi poprzez wypłatę rekompensat, co należy poddać w wątpliwość choćby z powodu ostatnich opóźnień w wypłacie wyrównań dla przedsiębiorstw ciepłowniczych.
Podsumowując, wszystko wskazuje na to, że rząd zmierza w kierunku stopniowego odmrażania cen energii i paliw gazowych, ale nie mówi jak zamierza sfinansować mrożenie cen do końca 2024 r. lub nawet do końca 2025 r. biorąc pod uwagę termin ustalenia taryf przez Prezesa URE, co budzi wątpliwości co do efektywności tego procesu. Stara się przy tym dbać o rozwój oze, ale cały czas nie ma pomysłu na ich odpowiednie umiejscowienie w systemie elektroenergetycznym o czym szerzej pisaliśmy tutaj.
